အစားအစာနှင့် မွေးမြူရေး

နှစ်ထောင်ပေါင်းများစွာကတည်းက လယ်သမားများသည် ကောက်ပဲသီးနှံနှင့် တိရစ္ဆာန်များ၏ စရိုက်လက္ခဏာများကို ရွေးချယ်မွေးမြူခြင်းဟုခေါ်သော လုပ်ငန်းစဉ်ဖြင့် ပြုပြင်ပြောင်းလဲလာခဲ့ကြသည်<a href='https://link.springer.com/article/10.1007/s11248-019-00118-5' target='_blank'><img src='/img/courses/ref.svg'/></a>။

ရွေးချယ်မွေးမြူခြင်း မည်သို့လုပ်ဆောင်သနည်း။

ကိုယ်အလေးချိန်ဖွံဖြိုးမှုမြန်သော တိရစ္ဆာန်များ

အစေ့များ ကွဲကြေ၍ စွန့်ကြဲလွယ်သော သီးနှံများ

ရွေးချယ်မွေးမြူခြင်းကို အသုံးပြု၍ လယ်သမားများသည် တောရိုင်းအပင်များနှင့် တိရစ္ဆာန်များကို ယနေ့ကျွန်ုပ်တို့အသုံးပြုနေသော သီးနှံများနှင့် တိရစ္ဆာန်များအဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲခဲ့ကြသည်။

ယခင်က လယ်သမားများသည် ရွေးချယ်မွေးမြူရန်အတွက် အပြင်ပန်းသဏ္ဍာန်ကို အားကိုးခဲ့ရသည်<a href='https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/B9780081005965221884' target='_blank'><img src='/img/courses/ref.svg'/></a>။ ယခုအချိန်တွင် လယ်သမားများသည် ပိုမိုထိရောက်ပြီး သိပ္ပံနည်းကျ မွေးမြူနည်းများကို အသုံးပြုကြသည်<a href='https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/B9780081005965221884' target='_blank'><img src='/img/courses/ref.svg'/></a>။ ဤနည်းပညာများကို မကြည့်မီ၊ မော်လီကျူးစကေးဖြင့် မျိုးဆက်တစ်ခုမှ မျိုးဆက်တစ်ခုသို့ စရိုက်လက္ခဏာများ မည်သို့ဖြတ်သန်းသွားသည်ကို ရှာဖွေကြည့်ကြပါစို့။

စရိုက်လက္ခဏာများသည် သက်ရှိတစ်ခုမှ နောက်တစ်ခုသို့ မည်ကဲ့သို့ ကူးဆက်သနည်း။

လူသားများကဲ့သို့ပင် အပင်များနှင့် တိရစ္ဆာန်များသည် ၎င်းတို့၏ မိဘများထံမှ စရိုက်လက္ခဏာများကို အမွေဆက်ခံကြသည်။ ဤစရိုက်လက္ခဏာများကို ၎င်းတို့၏ DNA<a href='https://www.genome.gov/about-genomics/fact-sheets/Deoxyribonucleic-Acid-Fact-Sheet' target='_blank'><img src='/img/courses/ref.svg'/></a> တွင် ဝှက်ထားသည် - သက်ရှိဆဲလ်တိုင်းနီးပါးတွင် တွေ့ရှိရသည့် မော်လီကျူးတစ်ခု<a href='https://www.nature.com/scitable/topicpage/dna-is-a-structure-that-encodes-biological-6493050/' target='_blank'><img src='/img/courses/ref.svg'/></a>။

သက်ရှိများ၏DNAစုစုပေါင်း ပေါင်းလဒ်ကို ၎င်း၏ ဂျီနိုမ်ဟုခေါ်သည်<a href='https://ghr.nlm.nih.gov/primer/hgp/genome' target='_blank'><img src='/img/courses/ref.svg'/></a>။ ဂျီနိုမ်ကို ဗီဇဟုခေါ်သော နယ်မြေများအဖြစ် ပိုင်းခြားထားကာ ယင်းဗီဇတစ်ခုစီတွင် DNA ၏ အစီအစဥ်များပါရှိသည်။ DNA မော်လီကျူးများသည် ဆဲလ်အား တိကျသောပရိုတင်းကို မည်သို့ပြုလုပ်ရမည်ကို ပြောပြသည့် မော်လီကျူး “အက္ခရာများ” အစီအရီဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည်<a href='https://www.genome.gov/about-genomics/fact-sheets/Deoxyribonucleic-Acid-Fact-Sheet' target='_blank'><img src='/img/courses/ref.svg'/></a><a href='https://www.nature.com/scitable/topicpage/each-organism-s-traits-are-inherited-from-6524917/' target='_blank'><img src='/img/courses/ref.svg'/></a>။ တစ်နည်းဆိုရသော် DNA သည် သက်ရှိအားလုံး၏ အဆောက်အဦတုံးများကို ဆဲလ်များစုဝေးစေသည့် ညွှန်ကြားချက်အစုတစ်ခုကဲ့သို့ ပြုမူသည်။

ကျွန်ုပ်တို့သည် မိဘတစ်ဦးစီထံမှ ကျွန်ုပ်တို့၏ ဗီဇတစ်ဝက်ကို အမွေဆက်ခံသည်<a href='https://www.genomicseducation.hee.nhs.uk/education/core-concepts/where-does-our-genome-come-from/' target='_blank'><img src='/img/courses/ref.svg'/></a>။ သို့သော်၊ ကျွန်ုပ်တို့အမွေဆက်ခံသော မျိုးဗီဇများ၏ သီးခြားပေါင်းစပ်မှုသည် လုံးဝနီးပါး ကျပန်းဖြစ်နေသည်။ ဆိုလိုသည်မှာ DNA သည် မျိုးဆက်တိုင်းနှင့် ရောနှောနေသည်<a href='https://www.nature.com/scitable/topicpage/replication-and-distribution-of-dna-during-meiosis-6524853/' target='_blank'><img src='/img/courses/ref.svg'/></a>။

ကျွန်ုပ်တို့၏ဗီဇ

ကျွန်တော်တို့၏ ပတ်ဝန်းကျင်

အချို့သော စရိုက်လက္ခဏာများကို မတူညီသော ဗီဇများစွာဖြင့် ထိန်းချုပ်ထားပြီး ၎င်းတို့အားလုံးကို ကျွန်ုပ်တို့ အမွေဆက်ခံနိုင်မည် မဟုတ်ပါ<a href='https://www.bbc.co.uk/bitesize/guides/zg8f4qt/revision/1' target='_blank'><img src='/img/courses/ref.svg'/></a>။ ကျွန်ုပ်တို့သည် သီးခြားစရိုက်လက္ခဏာတစ်ခုအတွက် ဗီဇအားလုံးကို အမွေဆက်ခံထားသော်လည်း၊ စရိုက်လက္ခဏာများစွာသည် ကျွန်ုပ်တို့၏ ပတ်ဝန်းကျင်မှ လွှမ်းမိုးထားသောကြောင့် ၎င်းကို သေချာပေါက်ပြသနိုင်မည်မဟုတ်ပေ<a href='https://ghr.nlm.nih.gov/primer/inheritance/heritability' target='_blank'><img src='/img/courses/ref.svg'/></a><a href='https://www.nature.com/scitable/topicpage/environmental-influences-on-gene-expression-536/' target='_blank'><img src='/img/courses/ref.svg'/></a>။

ဒီတော့ DNA ကိုနားလည်ခြင်းသည် စိုက်ပျိုးရေးတွင် မည်သို့အသုံးဝင်သနည်း။

ခေတ်မီနည်းပညာသည် ရွေးချယ်မျိုးပွားမှုကို မည်သို့တိုးတက်စေမည်နည်း။

ခေတ်မီမျိုးရိုးဗီဇနည်းပညာများသည် လယ်သမားများအား နှစ်သက်ဖွယ်ကောင်းသော လက္ခဏာကို ထိန်းချုပ်သည့် သီးခြားမျိုးဗီဇ (သို့မဟုတ်) မျိုးရိုးဗီဇများကို ခွဲခြားသတ်မှတ်နိုင်စေသည်<a href='https://genomebiology.biomedcentral.com/articles/10.1186/s13059-018-1583-1' target='_blank'><img src='/img/courses/ref.svg'/></a>။ ဖော်ထုတ်ပြီးသည်နှင့်တစ်ပြိုင်နက်ထည်း မျိုးဗီဇကို အပင် သို့မဟုတ် တိရစ္ဆာန်၏ အမျိုးအနွယ်တွင် ခြေရာခံနိုင်သည်<a href='https://royalsociety.org/-/media/Royal_Society_Content/policy/publications/2009/4294967719.pdf' target='_blank'><img src='/img/courses/ref.svg'/></a>။

ဤနည်းပညာများကို အသုံးပြု၍ မွေးမြူသူများသည် ၎င်းတို့ အရွယ်ရောက်ရန် စောင့်ဆိုင်းစရာမလိုဘဲ မည်သည့်သက်ရှိမျိုးရိုးဗီဇရှိသည်ကို လျင်မြန်စွာ ဖော်ထုတ်နိုင်သည်<a href='https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6439155/' target='_blank'><img src='/img/courses/ref.svg'/></a>။ ၎င်းသည် ရောဂါခံနိုင်ရည်ရှိသော သို့မဟုတ် ပတ်ဝန်းကျင်က ကြီးကြီးမားမား ထိန်းချုပ်ထားသည့်အရာများကဲ့သို့ တိုင်းတာရန်ခက်ခဲသော လက္ခဏာများအတွက် အထူးအသုံးဝင်သည်<a href='https://www.longdom.org/open-access/marker-assisted-selection-mas-in-animal-breeding-a-review-2157-7609-1000e127.pdf' target='_blank'><img src='/img/courses/ref.svg'/></a>။

၎င်းသည် တစ်ချိန်တည်းတွင် မျိုးဗီဇများစွာကို ဖော်ထုတ်နိုင်သည်ဟုလည်းဆိုလိုသည်<a href='https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2610170/' target='_blank'><img src='/img/courses/ref.svg'/></a>။ ၎င်းသည် မတူညီသော ဗီဇများစွာဖြင့် ထိန်းချုပ်ထားသော စရိုက်များကို ရွေးချယ်ရန် သို့မဟုတ် မတူညီသော စရိုက်လက္ခဏာများ ပေါင်းစပ်ထားသော သက်ရှိများကို ရွေးချယ်ရန် ပိုမိုလွယ်ကူစေသည်<a href='https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2095311917618136' target='_blank'><img src='/img/courses/ref.svg'/></a>။

သို့သော်၊ ဤမော်လီကျူးကိရိယာများဖြင့်ပင် ရွေးချယ်မွေးမြူခြင်းသည် ကျွန်ုပ်တို့ကို ယခုအချိန်အထိ သာ‌ရောက်ရှိသေးသည်။

ရွေးချယ်မွေးမြူခြင်း၏ ကန့်သတ်ချက်များကား အဘယ်နည်း။

ကိစ္စအများစုတွင်၊ မျိုးစိတ်တစ်ခုအတွင်းတွင်ရှိပြီးသားဖြစ်မှသာလျှင် စရိုက်လက္ခဏာကို လူဦးရေအဖြစ်သို့ မွေးမြူနိုင်သည်။ ထို့ကြောင့် မျိုးရိုးဗီဇကွဲလွဲမှုဖြင့် ရွေးချယ်မွေးမြူခြင်းကို ကန့်သတ်ထားသည်<a href='https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2213453016300295#bib0265' target='_blank'><img src='/img/courses/ref.svg'/></a>။

ဤသည်မှာ သဘာဝတွင် မျိုးရိုးဗီဇကွဲပြားမှုကို ထိန်းသိမ်းထားရန် အရေးကြီးသည့် အကြောင်းရင်းတစ်ခုဖြစ်သည်- တောရိုင်းဆွေမျိုးများတွင် တွေ့ရသော စရိုက်လက္ခဏာများကို ပြောင်းလဲနေသော ရာသီဥတုအခြေအနေများကို တုံ့ပြန်ရန် ကူညီပေးရန်အတွက် သီးနှံပင်များအဖြစ်သို့ မွေးမြူနိုင်သည်<a href='https://science.sciencemag.org/content/327/5967/812.full' target='_blank'><img src='/img/courses/ref.svg'/></a><a href='https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/j.1365-2052.2010.02043.x' target='_blank'><img src='/img/courses/ref.svg'/></a>။

သို့ရာတွင်၊ လူများတွင် လိုချင်သော စရိုက်မျိုးဗီဇပါရှိပြီး အလွယ်တကူ အမွေဆက်ခံနိုင်သည်ဆိုပါကလည်း ရွေးချယ်မွေးမြူခြင်းသည် မျိုးဆက်များစွာကို ရွေးချယ်မှု လိုအပ်သောကြောင့် နှေးကွေးနေသေးသည်<a href='https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK215771/' target='_blank'><img src='/img/courses/ref.svg'/></a><a href='https://royalsociety.org/-/media/Royal_Society_Content/policy/publications/2009/4294967719.pdf' target='_blank'><img src='/img/courses/ref.svg'/></a>။

ပစ်မှတ်မျိုးဗီဇများကို နှစ်သက်ဖွယ်နည်းသော အမျိုးအစားများနှင့် ခွဲခြားရန်လည်း ခက်ခဲနိုင်သည်<a href='https://www.isaaa.org/resources/publications/pocketk/17/default.asp' target='_blank'><img src='/img/courses/ref.svg'/></a><a href='https://bsppjournals.onlinelibrary.wiley.com/doi/pdf/10.1111/ppa.12165' target='_blank'><img src='/img/courses/ref.svg'/></a>။ တစ်နည်းဆိုရသော် သက်ရှိတစ်ဦးသည် လိုချင်သောဗီဇကို အမွေဆက်ခံပါက၊ ၎င်းသည် နှစ်သက်ဖွယ်နည်းသော ဗီဇကို အမွေဆက်ခံရန် အလားအလာ အလွန်များပါသည်။

နိဂုံးအားဖြင့်

လယ်သမားများသည် ကောက်ပဲသီးနှံနှင့် တိရစ္ဆာန်များ၏ DNA တို့၏ စရိုက်လက္ခဏာများ တိုးတက်ကောင်းမွန်လာစေရန်ကို နှစ်ထောင်ပေါင်းများစွာ ကမောက်ကမ ပြုနေကြသည်<a href='https://link.springer.com/article/10.1007/s11248-019-00118-5' target='_blank'><img src='/img/courses/ref.svg'/></a>။ ခေတ်မီမျိုးရိုးဗီဇနည်းပညာများသည် ဤရွေးချယ်မျိုးပွားမှုလုပ်ငန်းစဉ်ကို ပိုမိုမြန်ဆန်တိကျစေသည်။ သို့သော် ဤတိုးတက်မှုများနှင့်အတူ မျိုးဆက်များစွာတွင် မျိုးဆက်ပေါင်းများစွာ မွေးမြူထားသည့် နှေးကွေးသော လုပ်ငန်းစဉ်တစ်ခု ဖြစ်နေဆဲဖြစ်သည်။

သို့သော် ကျွန်ုပ်တို့သည် မျိုးရိုးစဉ်ဆက်ရွေးချယ်မွေးမြူခြင်းအပေါ် အားကိုးစရာမလိုဘဲ ကောက်ပဲသီးနှံနှင့် တိရစ္ဆာန်များ၏ DNA ကို ပြောင်းလဲနိုင်လျှင်ကော။ နောက်အခန်းတွင် ဆက်မည်။

Green Revolution: Impacts, limits, and the path ahead

Assessing the Impact of the Green Revolution, 1960 to 2000

The genes of the Green Revolution

ရွေးချယ်မျိုးပွားမှု

ရွေးချယ်မွေးမြူခြင်း: တောင်သူလယ်သမားများ အစားအစာကို မည်ကဲ့သို့ မြှင့်တင်နိုင်မည်နည်း

ရေရှည်တည်တံ့သောအစားအစာ ဟုတ်ပါသလား။

အသားပြုလုပ်ခြင်း

စွန့်ပစ်အစားအစာ

အစားအသောက်နှင့် ရာသီဥတု

လူ 10 ဘီလီယံကို အစာကျွေးသည်

မျိုးရိုးဗီဇအင်ဂျင်နီယာ (GMO)

ငါးဖမ်းခြင်းနှင့် ငါးမွေးမြူရေး

တိရစ္ဆာန်မပါသော အသားလား။

မြို့ပြစိုက်ပျိုးရေး

အဖွင့်မေးခွန်းများ

Prof. Paul Teng

Dr. Stephanie Roe

Prof. Hanna Tuomisto

Dr. Liz Specht

လူ 10 ဘီလီယံကို စဉ်ဆက်မပြတ် ကျွေးမွေးနေပါသလား။ ဘာတွေ ပြောင်းလဲဖို့ လိုအပ်လဲ။